Bugünlerde Ortaköy’ü ziyaret etmek istiyorsanız,
Bu güzel semtin sadece boğaz kenarında bir cami ve etrafında kafelerden ibaret olmadığının farkındaysanız,
Tek düze bir geziden ziyade, semtin ruhunu yakalamak istiyorsanız,
Ortaköy’de yaşamış ve dünyayı gezmiş biri olarak, Ortaköy’ü en içten detaylar, nokta atışlar ve en güncel bilgilerle anlatacağım Ortaköy Gezilecek Görülecek Yerler yazıma hoş geldiniz.
ORTAKÖY GEZİLECEK GÖRÜLECEK TARİHİ YERLER
Ortaköy’ün en önemli özelliği tarih boyunca farklı kültürlerin ve inançların bir arada dostluk içinde yaşamasıdır ve bu özellik günümüze kadar gelmiştir.
Benim de bir keresinde tesadüfen karşılaştığım, Ortodoks Kilisesi’nin simgesel İsa’nın vaftizi olarak haçın suya atılması yortusunun son yıllara kadar Ortaköy İskelesi’nde yapılmış olması da bu geçmişin bir kalıntısıdır.
Cami-kilise-sinagog üçgeninde yer alan Ortaköy çarşısı belki de bu nedenle hem yerli, hem yabancı turistlerin İstanbul denilince ilk tercih ettiği yerlerden biridir.
Osmanlı döneminden beri ilgi çeken bir yerleşim merkezi olan Ortaköy, zamanında padişahların sayfiye yeri olmuş, gizli doğal hazinelerini özellikle Beşiktaş Ortaköy arasındaki ihtişamlı saraylar ile taçlandırmıştır.
ORTAKÖY’DE NERELERE GİDİLİR? NELER YAPILABİLİR?
1 – ORTAKÖY CAMİİ
Ortaköy Gezilecek Görülecek Yerler listemizin birincisi olan Ortaköy Camii, İstanbul denildiği zaman ilk akla gelen fotoğraflardan biridir. Boğaziçi manzarasının ana öğelerinden biri olmayı başarmış bu Ortaköy Cami hakkındaki yazımı okuyunuz.
ORTAKÖY GEZİLECEK GÖRÜLECEK YERLER – ORTAKÖY CAMİİ
Hepimizin Ortaköy deyince aklına gelen ilk şey olan Ortaköy Camii, Sultan Abdülmecit tarafından Ermeni mimar Nigoğos Balyan’a 1853-1854 yılları arasında inşa ettirilmiştir. Büyük Mecidiye Camii olarak da bilinen yapı Barok mimarisinin en güzel örneklerindendir.
Caminin inşa edildiği yerde daha önceleri olan mescit vardı, meşhur Patrona Halil ayaklanması esnasında yıkılmıştır. Yerine yapılan bugünkü Ortaköy Camii de bu coğrafyada ki her insan ve yapı gibi çok badireler atlatmıştır. Depremde minaresi çökmüş, göçme tehlikesiyle karşılaşmış, son olarak da 1984 yılında geçirdiği yangın felaketinden sonra restore edildikten sonra eski ihtişamına kavuşturulmuştur.
Cami, mimari, tarih ve dini açıdan oldukça estetik bir görüntü sergilemektedir. Caminin en ilgi çekici kısımları arasında Abdülmecid’in kubbeye hat sanatıyla yazdığı Allah, Muhammed ve halifelerin isimleridir. Barok mimari tarzı ile yapılan Büyük Mecidiye Camii, dört bir yanından güneş alacak şekilde tasarlanmıştır ve bu yönüyle bir mimari harika olarak değerlendirilmektedir.
ORTAKÖY CAMİİ – KUŞ BESLEME
Merdivenle çıkılan yapının tek şerefeli iki minaresi vardır. Duvarları beyaz kesme taştan yapılmıştır. Tek kubbenin duvarları pembe mozaiktendir. Mihrap mozaik ve mermerden, minber ise somaki kaplı mermerden yapılmıştır ve ince bir işçiliğin ürünüdür. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 2011 ile 2014 arasında yaklaşık üç yıl süren restorasyon çalışmaları 06 Haziran 2014 tarihinde tamamlanmış ve cami yeniden ibadet ve ziyarete açılmıştır.
Tekrar ziyarete açıldıktan sonra aynı zamanda facebook ve instagram fenomeni de olan cami, önünde herkesin en az bir adet fotoğrafı olmalıdır.
2 – ÇIRAĞAN SARAYI
Özellikle boğaz tarafından bakıldığında ihtişamı daha da ortaya çıkan Çırağan Sarayı’nda yüzyıllar boyunca Osmanlı hanedan üyeleri hüküm sürmüştür. Ortaköy Gezilecek Görülecek Yerler listemizin ikincisi olan Saray’da günümüzde Çırağan Palace Kempinski Istanbul adı altında 5 yıldızlı bir otel olarak işletilmekte ve birçok sosyal aktiviteye ev sahipliği yapmaktadır. Eşsiz güzellikteki Çırağan Sarayı hakkındaki yazımı okuyunuz.
ORTAKÖY GEZİLECEK GÖRÜLECEK YERLER – ÇIRAĞAN SARAYI
Osmanlı zamanında Haliç ve Boğaziçi’nin en güzel yerleri sultanlar ve önemli kişilere saray, köşkleri ve yapıtlar için tahsis edilmişti. İnsanın özellikle Çırağan Sarayı’nı görünce Osmanlı Hanedanı’na özenmemesi imkansızdır. Sultan Abdülaziz tarafından Saray Mimarı Sarkis Balyan’a yaptırılmış saray için, 4 yılda 4 milyon altın harcanmış, Avrupa devletlerinden borç alınmıştır. Sırf bu yaklaşım bile Osmanlı’nın gerileme döneminde ki mantalitesini gözler önüne açıkça sermektedir.
Çırağan Sarayının tavanı ahşap, duvarlarda mermer kaplıydı zengin taş işçiliği dikkat çekiciydi. Odalar nadide halılarla, altın yaldızlı mobilyalar ve sedef kalem işleri ile süslüydü. Sarayın başka bir ilginç yanı da arka sırtlardaki Yıldız Sarayına bir köprü ile bağlanmasıydı.
Hepsini –di li geçmiş zamanda anlattım çünkü saray yangın geçirmiş ve yıllar boyu harabe halinde kalmıştır. Saray kalıntısı büyük tamirler sonunda yeniden ihya olmuş, yanına ilave edilen eklentiler ile bir sahil oteline dönüştürülmüştür. İşte Beşiktaş’tan Ortaköy’e doğru yürürken deniz tarafında göreceğiniz bu muhteşem binanın hikayesi böyledir. Günümüzde Çırağan Palace Kempinski Istanbul adı altında 5 yıldızlı otel olarak işletilmektedir.
3 – ESMA SULTAN YALISI
Adını 32. Osmanlı Padişahı Sultan Abdülaziz’in kızı Esma Sultan’dan alan neo-klasik üsluptaki Esma Sultan Yalısı’nın mimarı Sarkis Balyan’dır.Ortaköy Gezilecek Görülecek Yerler listemizin üçüncüsü olan Yalı, Ortaköy Camii’nin hemen yanındadır. Geçirdiği bir yangından sonra uzun yıllar metruk halde kalan yalının iç mekanı 2001 yılında cam ve çelik kullanılarak yeniden yapılmıştır. Günümüzde The Marmara Esma Sultan Yalısı adı altında genelde düğün ve davetler için hizmet vermektedir. Esma Sultan Yalısı hakkındaki yazımı okuyunuz.
ORTAKÖY GEZİLECEK GÖRÜLECEK YERLER – ESMA SULTAN YALISI
Sultan Abdülaziz’in kızı Esma Sultan, 1873 yılında Dolmabahçe Sarayı’nda dünyaya geldi. 3 yaşındayken babası tahttan indirilen Esma Sultan, yetiştirilmek üzere Abdülhamit’in Yıldız Sarayı Haremi’ne alındı. 16 yaşına geldiğinde zamanın önemli devlet adamlarından Çerkes Mehmet Paşa’yla evlendirilerek Ortaköy Camii’nin yanında bulunan yalı Esma Sultan’a düğün hediyesi olarak verildi.
Esma Sultan’ın ölümünden sonra, yalı hanedanın diğer üyelerini ağırlamış, 1975 de geçirdiği yangına kadar bir ara Rum Okulu ve tütün deposu olarak bile kullanılmıştır. Ortaköy’de 1960-80 arası yangın geçirmeyen tarihi bir yapıya hala rastlayamadığımı da notlarım arasına yazıp, hikayede günümüze gelmek isterim.
The Marmara Collection, 90’lı yılların başlarında Esma Sultan Yalısı’nı satın aldı. Orijinal planına sadık kalarak binaya yeni bir kültürel kimlik kazandırdı. 2001 yılında Philip Robert’in projesi doğrultusunda cam ve çelik kullanılarak binanın içi yeniden yapıldı ve yalı, yılın tamamında açık olacak şekilde hizmet vermeye başladı.
Her ne kadar bu tip tarihi ve önemli binaların satılmasından yana değilsem de, Esma Sultan Yalısı Projesi’ni ve kullanım şeklini beğendiğimi itiraf etmek isterim. Ama yine de gönlümden geçen bu tarz yapıların halka açık bir müze olarak kalması gerektiğidir.
4 – ORTAKÖY HAMAMI
Hamamlar yüz yıllar boyunca Osmanlı ve Türk kültürünün en renkli unsurlarından biri olarak var olmuştur. Hatta kadınların ve erkeklerin sadece temizlenmek için değil, sosyalleşmek için geldikleri yerlerdir. Ortaköy Gezilecek Görülecek Yerler listemizin dördüncüsü olanHüsrev Kethüda Hamamı veya diğer adıyla Ortaköy Hamamı, Ortaköy’de, Muallim Naci Caddesi’nin Ortaköy Dereboyu Caddesi’yle kesiştiği yerde bulunur. Mimar Sinan eseri olan bu hamam hakkındaki yazımı okuyunuz.
ORTAKÖY GEZİLECEK GÖRÜLECEK YERLER – ORTAKÖY HAMAMI
İstanbul’un en güzel semtlerinden Ortaköy’de 16. yy’da Kanuni Sultan Süleyman’ın Vezirlerinden Kara Ahmed Paşa’nın kâhyası Hüsrev Kethüda tarafından yaptırılan çifte hamam, Mimar Sinan’ın eseridir. İnşa tarihi kesin olarak bilinmemektedir.
Tam tamına 300 yıl boyunca hamam olarak hizmet eden yapı, Damat hamamları, gelin hamamları ve kırk hamamlar gibi mühim ve eğlenceli geleneklerimizin süre gelmesinde önemli rol oynamıştır. ‘Bu gelenekleri kesinle sürdürmeliyiz’ gibi bir düşüncenin günümüz dünyasında imkansız olduğunu bilsem de, en azından gençler tarafından hamam kültürünün bilinirliğini korumamız gerektiğini düşünüyorum. Ne yazık ki, eminim ki bundan 40-50 yıl sonra, toplumumuzda hamamın anlamını bilmeyenlerin sayısı bilenlerden fazla olacaktır.
Tarihi Hüsrev Kethüda Ortaköy Hamamı, günümüzde özel davetlerden partilere, basın toplantılarından lansman toplantılarına, düğünlerden nişanlara kadar her türlü davet ve toplantı için KETHÜDA ismi ile özel bir etkinlik mekanına dönüştürülmüştür.
5 – FERİYE SARAYLARI
Feriye Sarayları İstanbul Boğazı kıyılarında Beşiktaş ile Ortaköy arasında Çırağan Caddesi boyunca uzanan Osmanlı saraylarının eski adıdır. Ortaköy Gezilecek Görülecek Yerler listemizin beşincisi olan Saraylar günümüzde Kabataş Lisesi, Galatasaray Üniversitesi gibi kurumlar tarafından eğitim amacıyla devam etmekte ve bir binada Feriye Lokantası olarak kullanılmaktadır. Feriye Sarayları yazımı okuyunuz.
ORTAKÖY GEZİLECEK GÖRÜLECEK YERLER – FERİYE SARAYI
19.yy ikinci yarısında Osmanlı sultanlarının Topkapı Sarayı’ndan, Boğaziçi’nde yaptırdıkları görkemli saraylara taşınmaları ile başlar Feriye Saraylarının öyküsü.
İstanbul Boğazı kıyılarında Osmanlı Hanedanı için yaptırılan ilk saray 1856 yılında kullanıma açılan Dolmabahçe Sarayı idi. Daha sonra 1872 yılında Çırağan Sarayı yaptırıldı. Ancak bu iki saray da Osmanlı ailesine yetmeyince Çırağan Sarayı’yla Ortaköy Camii arasındaki kıyı şeridinde ek binalar yaptırıldı, Bu binalara Feriye Sarayları adı verildi. Feriye’nin hikayesi çok ilginçtir. Bir Osmanlı padişahın hazin sonuna ev sahipliği de yapmıştır.
Darbe ile tahttan indirilen Sultan Abdülaziz 4 gün Topkapı Sarayı’nda kaldıktan sonra, kaldığı yerden hoşnut kalmadığı için Feriye Sarayına nakledildi. Ancak Feriye Sarayına yerleştikten kısa bir süre sonra kendi yaptırmış olduğu bu sarayda 4 Haziran 1876 günü bilekleri kesilmiş olarak ölü bulundu. Hala tarihçiler tarafından intihar mı suikast mı olduğu tartışılan bu ölüm üzerindeki soru işaretleri tam çözülememiştir. Ben şahsen suikast olduğunu düşünüyorum ama bu başka bir yazımızın konusu olarak şimdilik kalsın.
Halifeliğin kaldırılmasına kadar Osmanlı hanedanının çeşitli üyeleri bu saraylarda yaşamaya devam etmişlerdir. Saraylar günümüzde Kabataş Lisesi, Galatasaray Üniversitesi gibi kurumlar tarafından eğitim amacıyla ve bir binada Feriye Lokantası olarak kullanılmaktadır.
