İngiltere’deki eğitim sistemi ile Türkiye’deki eğitim sistemi arasında gözlemlediğim en büyük fark şu: İngiltere’de çocuklar dış dünyaya, toprağa, suya, ağaca, hayvana dokunarak, onları gözlemleyerek öğreniyor. Keşif ve merak duygusunu yaşatacak ortamlar ilgilerini daha uzun süre ayakta tutuyor, bilgileri daha kalıcı oluyor.
İstanbul’da Acıbadem ve Dragos’ta şubeleri bulunan Altınçağ Anaokulu da tam bu felsefedeki Reggio Emilia yaklaşımı ile çocuklarımız için en etkili öğrenme ortamlarını yaratıyor.
Altınçağ Anaokulu yetkilileri okul öncesi eğitim sistemine yaklaşımlarını anlatıyor.
Okul öncesi çocuklarla 15 yılı geride bırakırken çocukların geleceklerine daha iyi nasıl dokunabilirim sorusuna cevap arayışlarımız hiç bitmemişti. Çocukların bireyselliğine bir psikolog olarak daima önem versem de klasik eğitim sistemi ile bu bireyselliği destekliyor olmanın neredeyse imkansız olduğunu görüyordum. Türkiye’de klasikleşmiş eğitim sisteminde daima konuşan ,anlatan, yapan, yöneten. öğretmendir. Çocukların rolü ise yalnızca öğretmene uyum sağlamaktır. Çocuklar çiçek olur, kollarını bağlar, ne kadar hareketsiz çocuk olursak ne kadar suskun çocuk olursak, ne kadar uslu çocuk olursak öğretmenin gözdesi oluruz gözüne gireriz. Bu kadar hareketsiz, bu kadar meraksız, bu kadar suskun geçen başarılı (!) sınıflarda öğrenme gerçekleşir mi? Tabi ki kocaman bir hayır!
Bu soruyu daha etraflıca araştırmak için öğrenmenin yolları nedir sorusuna cevap arayalım;
Birinci yol: Çocuğun dış dünyaya ve gerçeğin kendisine götürülmesi
Çocuklar neyi öğrenecekse, ona dokunmalı, hissetmeli ve yaşamalıdır. Birinci yolda, çocuklar, dış dünyaya ve çevredeki gerçeğe temas ettirilir.
Çocuk, toprağa, suya, ağaca, hayvana dokunarak, onları gözlemleyerek öğrenir.
İkinci yol: Dış dünyaya ait gerçeğin bir kısmının sınıfa getirilmesi
Gerçek hayatın risklerine karşın ikinci yol tercih edilir. Çocukların öğrenmesi gereken şeyler sınıfa getirilir ve öğrencinin sınıfa getirilen varlıklarla temas etmesi sağlanır. Sebze, meyve, toprak, hayvan vb. varlıklar mümkün olduğunca sınıf ortamında hazır hale getirilerek çocukların gözlemine sunulur. Sonuçta, çocukların gerçeğin bir parçasıyla etkileşim kurması öğrenmesi açısından etkili sonuçlar verir.
Üçüncü yol: Çevre temsilcilerinin kullanılması
Doğaya ve dış dünyaya ait gerçek varlıkları her zaman sınıf ortamına getirmek mümkün değildir. Bu durumda öğrencilerin gerçekle temas etmesi de her zaman çok kolay değildir. Örneğin, gezegenleri, vahşi hayvanları, başka ülkeleri öğrenmesi, birinci ve ikinci yolla mümkün değildir. Bu nedenle, dış dünyanın gerçeği değil, temsilcileri ile öğrenci etkileşime girer. Sınıflardaki kitaplar, bilgisayarlar, maketler, modeller, panolar vb. hepsi gerçeğin temsilcisidir. Öğrenciler bunlar üzerinden gerçeğe ait bilgiler edinirler.
Bu üç yol değerlendirildiğinde, en etkili öğrenme birinci yolla, en etkisiz öğrenme ise üçüncü yolla gerçekleşir. Okullar ve sınıflar, öğrencilere daha çok üçüncü yolla öğrenme ortamı sunar. Yani, okullar ve sınıflar en etkisiz öğrenme ortamlarıdır. Okul ortamlarında yaşanan bir çok sorun da temelde bu noktadan kaynaklanır. Motivasyon sorunları, öğrenmeye karşı direnç, sınıf yönetimi sorunları, vb. birçok sorun, okulların ve sınıfların bu yapaylığı ve sanallığından kaynaklanır.
Çocuklara keşif ve merak duygusunu yaşatacak ortamlar sunmak, ilgilerini daha uzun süre ayakta tutuyor.
Çocuklara bilgileri hazır vererek, öğrenmeyi sıkıcı hale getirmeyelim. Ama nasıl?
Günümüzde herkes bu soruya cevap arıyor. Biz de çocukların zihinsel potansiyellerinin %75 ini oluşturduğu okul öncesi yıllarında onlara daha verimli nasıl olacağız sorularının cevabini aramak için ALTERNATİF EĞİTİM PROGRAMLARINI araştırdığımızda Reggio Emilia felsefesi ile tanıştık. Aradığımız pek çok sorunun cevabı burada vardı.
İtalya’da bir kasaba, Reggio Emilia
İtalya’nın Reggio Emilia kasabasında annelerin, babaların hatta tüm kasabanın çocuklar için en güzeli hayal etmesi ile başlar Reggio Emilia yolculuğu. Malaguzzi isimli eğitimci önderliğinde farklı kuramları inceler ve okullarında hayata geçirmeye karar verirler. Vygotsky ve Piaget’in yoğunlukla hissedildiği bu okullarda, önemli olan çocuklardır. Güçlü bir çocuk imajı, çok rollü öğretmen, zengin ve eğitici bir çevre, güçlü ilişkiler, proje tabanlı öğrenme, bu yaklaşımın öne çıkan prensipleridir.
Bu yaklaşımla 5 yılı aşkın süredir ilerliyoruz ve inanıyoruz ki ETKİLİ ÖĞRENME ORTAMLARI NASIL YARATMALIYIZ SORUNSALI REGGİO EMİLİA yaklaşımında çözüm buluyor. Bizim psikologlar olarak 5 yıl boyunca öğrenmeye çalıştığımız bu felsefe hakkında saatlerce konuşabiliriz ama bugün burada en beğendiğimiz yönlerini paylaşmak istiyoruz.
Öğretmenin rolü artık çok değişmelidir diyor bu felsefe!
Reggio Emilia Yaklaşımı’na göre; «iyi eğitimci» yoktur, «kendini geliştirmeye, değişmeye açık eğitimci» vardır. Çağdaş öğretmen anlayışına paralel olan bu yaklaşımda, öğretmenler transformasyona açıktır. Çünkü her çocuğun, her sınıfın, her okulun kendine has bir kültürü olacaktır. Öğretmene düşen görev ise bu kültürü iyi tanıyıp, buna uygun plan hazırlamak.
ÇÜNKÜ REGGIO EMILIA OKULLARINDA ÖĞRETMEN ÇOCUKLARI DİNLER!
Öğretmen bazen çocuğun arkasında onu anlamaya çalışarak, bazen çocuğun yanında onu direk destekleyerek, bazen de onun önünde onu daha ileri çekmek için provoke eder. Başarılı öğretmen projelerle meşgul olan çocukları keyifle gözlemleye devam eder ve yeni fikirleri görmeye çalışır.
REGGIO EMILIA YAKLAŞIMI TÜRK EĞİTİM SİSTEMİNE YENİ BİR IŞIK TUTMAKTADIR.
Reggio Emilia Yaklaşımı, tüm dünyada saygı duyulan önemli bir erken çocukluk eğitimi yaklaşımıdır. Türkiye’de okul öncesi eğitim kurumlarında, çocuğun eğitim ve öğretim sürecine yeni bir ışık tutan, çocuğun doğasına uygun eğitim vermeyi amaçlayan bir eğitim sistemidir. MEB Okul Öncesi Eğitim Programlarında sıkça vurgulanan, çocuğun gelişimi, ilgi, istek ve ihtiyaçlarına uygun olarak plan hazırlama mantığı ile çok sıkı örtüşmektedir.
